Bắc Kạn: Hiệu quả từ chương trình xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh ở thôn bản

Bắc Kạn là 1 trong 21 tỉnh, thành phố trong cả nước được chọn tham gia Chương trình mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả, sử dụng nguồn vốn vay từ Ngân hàng Thế giới kết hợp cùng nguồn vốn đối ứng của tỉnh giai đoạn 2016 – 2021. Mục tiêu của chương trình nhằm thay đổi hành vi vệ sinh của người dân nông thôn, cải thiện hành vi vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường. Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện, chương trình đã mang lại hiệu quả trong việc thay đổi tập quán sinh hoạt lạc hậu của người dân, cải thiện vệ sinh môi trường nông thôn ở Bắc Kạn. Ngành y tế tỉnh Bắc Kạn phấn đấu đến hết năm 2021, toàn tỉnh có 30 xã đạt vệ sinh toàn xã; trong đó tiêu chí số hộ gia đình đạt nhà tiêu hợp vệ sinh trong một xã phải trên 70%.

Bà Mai Thị Thúy – Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tỉnh Bắc Kạn cho biết: Trung tâm được Sở Y tế tỉnh Bắc Kạn giao nhiệm vụ triển khai chương trình tuyên truyền xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh thôn bản. Nhiều hoạt động truyền thông được tổ chức với các hình thức phong phú như: thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, vận động từng hộ gia đình, người dân xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh; tập huấn cho các trưởng thôn, cộng tác viên y tế, tuyên truyền viên cấp xã về kỹ năng truyền thông nhà tiêu hợp vệ sinh. Sau khi triển khai, chương trình đã tác động tích cực tới cộng đồng, người dân đã có ý thức hơn việc sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh để đảm bảo môi trường, phòng chống dịch bệnh.

Xã Nông Hạ, huyện Chợ Mới tỉnh Bắc Kạn là một trong những xã đang phấn đấu đạt chuẩn số hộ gia đình có nhà tiêu cải thiện trong năm 2019. Tính tới hết năm 2018, toàn xã có hơn 1060 hộ và 70% số hộ gia đình có nhà tiêu hợp vệ sinh. Trước đây, do thói quen sinh hoạt và chưa nhận thức hết ý nghĩa, lợi ích của việc có nhà tiêu hợp vệ sinh nên người dân không quan tâm đến việc xây dựng và bảo quản, sử dụng nhà vệ sinh đúng cách. Được thụ hưởng từ chương trình, khoảng 10 hộ dân trong xã đã được hỗ trợ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh. Qua công tác tuyên truyền, đã có nhiều hộ gia đình nhận thức được và tiến hành xây dựng nhà vệ sinh đạt chuẩn, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Chị Lý Thị Bẩy, thôn Reo Dài, xã Nông Hạ, huyện Chợ Mới là một trong những hộ nghèo được chương trình hỗ trợ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh. Chị cho biết, do nhà nghèo nên trước kia gia đình không quan tâm tới vấn đề nhà tiêu hợp vệ sinh hay không. Từ khi có cán bộ của chương trình đến vận động và tuyên truyền, chị hiểu ra tầm quan trọng của việc xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh đối với sức khỏe cả gia đình nên khi được nguồn hỗ trợ của chương trình, chị đã cố gắng xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh.
Bà Mai Thị Thúy – Phó Giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tỉnh Bắc Kạn cho biết, khó khăn lớn nhất chính là việc người dân không có thói quen bảo vệ môi trường, không có thói quen sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, vì vậy khi tuyên truyền nhằm thay đổi tập quán của người dân kết quả còn hạn chế. Ngoài ra tư tưởng ỷ lại của người dân là rất lớn, khi bình xét tiêu chí hộ nghèo, các hộ dân nếu đạt tiêu chí nhà tiêu hợp vệ sinh rất có thể sẽ thoát nghèo nên bà con không muốn xây dựng nhà tiêu. Bên cạnh đó, việc hỗ trợ xây dựng nhà tiêu chỉ hỗ trợ cho người nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách và hỗ trợ chỉ được hơn một triệu đồng trong khi các hộ này điều kiện kinh tế khó khăn, không có tiền đối ứng nên cũng khó vận động xây dựng nhà tiêu.

Hằng năm, các bệnh liên quan đến vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân, vệ sinh cộng đồng vẫn xảy ra rải rác trên địa bàn. Vì vậy việc thực hiện, triển khai các hoạt động của chương trình có ý nghĩa quan trọng trong công công tác phòng bệnh, phòng dịch tại cộng đồng. Việc thực hiện chương trình tại tỉnh Bắc Kạn có ý nghĩa quan trọng, góp phần hoàn thiện tiêu chí 17 trong bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Để hoàn thành mục tiêu của chương trình đến cuối năm 2021, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Bắc Kạn là đầu mối tham mưu thực hiện các hoạt động tuyên truyền, hỗ trợ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh thôn bản sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức cho người dân về vấn đề vệ sinh, triển khai các hoạt động kiểm tra, giám sát, báo cáo đánh giá của các đơn vị xã, huyện tham gia thực hiện chương trình. Trung tâm cũng phối hợp với sở, ban, ngành liên quan để triển khai các hoạt động truyền thông trên địa bàn tỉnh, đảm bảo đẩy nhanh và hoàn thành tiến độ chương trình.